یکی از مواد اولیه بسیار کارآمد و مفیدی که در گذشته‌های دور توسط بشر کشف شده شیشه می‌باشد. به دلیل نوع ساختار شیشه و شکل پذیر بودن آن با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی، انسان‌ها به فکر ساخت شیشه به شکل‌ها و انواع مختلف افتادند. در ابتدا پیدایش و کشف شیشه در اثر در ایجاد آتش‌فشان‌هایی که رخ می‌داد، به وجود می‌آمد. این فرایند در اثر ترکیب مواد اولیه که پایه آن سیلیس می‌باشد و گرمای شدیدی که مواد آتش‌فشانی به مواد اولیه شیشه وارد می‌کردند و سرد شدن و تغییر دمای مواد شیشه به وجود می‌آمد.
تولید شیشه در زمان قدیم توسط دستگاه‌های کوچک ذوب، که توانایی تولید بیش از یک نوع شیشه را نداشتند، به صورت دستی انجام می‌شد. اکنون با گذر زمان روش‌های ساختن شیشه تغییر کرده و به صورت کاملاً صنعتی و در کارخانه تبدیل شده است. در این مقاله قصد داریم به معرفی انواع شیشه و کاربرد آن بپردازیم.
انواع شیشه پنجره
از مهم‌ترین موارد استفاده شیشه می‌توان به صنایع ساختمانی اشاره کرد. از گذشته تاکنون از شیشه به عنوان پوشش درب و پنجره استفاده‌های مفید و فراوانی می‌شود. به همین دلیل توجه ویژه‌ای به تولید شیشه برای صنایع ساختمانی شده است و این امر باعث شد تا رقابت ویژه‌ای در ساخت و تولید شیشه در کارخانه‌های مختلفی در سراسر جهان شکل بگیرد. امروزه به جز درب و پنجره، از شیشه در موارد مختلف ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد به‌طوری که هم در ساختار کلی و هم زیبایی داخلی و خارجی تاثیر بسیار فراوانی دارد.
امروزه به دلیل افزایش انواع شیشه‌ها، تشخیص شیشه مناسب در هر زمینه کار نسبتا دشواری شده‌است. از این‌رو شناخت انواع شیشه پنجره، قابلیت‌ها و کاربردهای آن‌ها می‌تواند نقش مهمی در استفاده بهینه از این ماده مهم، چه در افزایش بهره‌وری و چه در افزایش زیبایی ساختمان داشته باشد.
اگر بخواهیم انواع شیشه پنجره را در یک دسته‌بندی کلی قرار دهیم می‌توانیم به صورت زیر بنویسیم:
- شیشه تخت
- شیشه سکوریت
- شیشه خم
- شیشه لمینت یا ضد گلوله
- شیشه دوجداره
شیشه فلوت یا تخت
شیشه فلوت یا شیشه تخت، حالت اولیه تولید شیشه می‌باشد. شیشه فلوت در ضخامت‌های مختلف از ۲ میلی‌متر تا بیش از ۲۰ میلی‌متر تولید و عرضه می‌شود اما به صورت متداول ضخامت های ۴-۸ میلی‌متر در پنجره مورد استفاده قرار می‌گیرد.
شیشه فلوت به دلیل روش تولید خاص خود، اغلب بدون موج و خمیدگی است، به همین دلیل در ساختمان‌ها و بخصوص پنجره‌ها کاربرد زیادی دارد. شیشه فلوت را می توان به صورت اولیه و یا به صورت فراوری شده و با افزایش کارایی‌های جدید مورد استفاده قرار داد.
شیشه رفلکس
یکی از فراورده‌های شیشه فلوت، شیشه رفلکس می‌باشد که با ماده پوششی که روی شیشه فلوت قرار می‌گیرد خاصیت انعکاسی به خود ایجاد می‌کند. شیشه رفلکس معمولا در نماهای خارجی ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این شیشه نور خارجی را بازتاب داده و سبب کاهش نفوذ نور خورشید به ساختمان و همچنین ایجاد حالت آینه می‌شود در حالی که از سمت داخل ساختمان مشابه شیشه‌های معمولی عمل کرده و خاصیت بازتاب‌دهنگی و آینه ای ندارد، در نظر داشته باشید که این ویژگی در هنگام شب برعکس می‌شود.
شیشه سکوریت (Tempered)
شیشه سکوریت یا حرارت دیده، از انواع شیشه‌های ایمنی می‌باشد. هرگاه نیاز به مقاومت بیشتر باشد، از شیشه سکوریت می‌توان استفاده کرد. با فراوری مجدد شیشه فلوت و اعمال حرارت مجدد و خاص به شیشه، میزان مقاومت شیشه را تا چند برابر می‌توان افزایش داد.
شیشه لمینت
نوع دیگری از انواع شیشه ایمنی، شیشه لمینت می‌باشد. شیشه لمینت متشکل از دو یا چند لایه شیشه فلوت یا سکوریت است که با لایه طلق میانی که معمولا از جنس PVB می‌باشد به هم چسبیده‌اند. شیشه لمینت هم مقاومت بالایی در برابر شکستن دارد و هم به دلیل وجود لایه PVB میانی، در هنگام شکستن با الگویی عنکبوتی شکسته می‌شود و قطعات شیشه شکسته فرو نمی‌ریزد.
معمولا در مکان‌هایی که ریزش قطعات شیشه موجب آسیب می‌شود و همچنین در جاهایی که نیاز به مقاومت بالایی می‌باشد، از شیشه لمینت استفاده می‌شود. برای مثال شیشه جلوی اتومبیل‌ها از نوع لمینت می‌باشد.
شیشه مشجر
یکی از انواع شیشه‌های مات، شیشه‌های مشجر می‌باشند که بر روی سطح خود برخی ناهمواری‌هایی دارد که باعث شکست نور و دیده نشدن طرف دیگر شیشه می‌شود. شیشه‌های مشجر در مکان‌های مختلف قابلیت استفاده دارند و در نمای داخلی و خارجی ساختمان‌ها به کار برده می‌شوند. طرح و رنگ مختلف این نوع از شیشه باعث شده تا کاربردهای آن مختلف و گوناگون باشد.
شیشه مشجر به دلیل داشتن طرح و ناهمواری در یک یا دو طرف آن موجب شکست نامنظم نور عبوری شده و تصویر واضحی از اشیاء آن سوی شیشه به ناظر ارائه نمی دهد. این شیشه با استفاده از روش نورد مذاب شیشه از بین دو غلطک (که معمولاً غلطک زیرین نقش دار است) تولید می شود.
شیشه‌های خم
شیشه خم بیشتر به منظور تحقق ایده‌های مهندسین معمار و طراحان نمای ساختمان‌ها تولید می‌گردد و باعث افزایش فضا، زیبایی، جذابیت و نیز مقاومت بیشتر می‌شوند. ایجاد تنوع در فضا، استفاده از فضاهای بدون استفاده و ایجاد هارمونی و هماهنگی بصری از ویژگی‌های منحصر به فرد این نوع شیشه‌ها می‌باشد.
شیشه دوجداره
نوع دیگری از شیشه، شیشه دوجداره و یا چند‌جداره می‌باشد. ویژگی اصلی این شیشه مقاومت بسیار بالای آن در برابر نفوذ سر و صدا و همچنین حرارت است. به عبارت دیگر، شیشه‌های دوجداره عایق مناسب صوتی و حرارتی هستند.
شیشه‌های دوجداره از کنار هم قرار گرفتن دو قطعه شیشه و ایجاد فضای خلاء و یا هوای خنثی بین این دو شیشه ساخته می‌شوند. با توجه به کاربری و محل استفاده از شیشه دوجداره، می‌توان از ترکیب انواع شیشه‌ها برای دوجداره کردن استفاده کرد: مانند ترکیب شیشه فلوت، مشجر، آینه ای، سکوریت، لمینت و …
کاربرد شیشه در معماری
هنر معماری هر روز در حال پیشرفت می‌باشد و از مواد و ابزار جدید برای به‌وجود آوردن دکوراسیون جدید استفاده می‌شود. از جمله این مواد جدید می توان به کاربرد شیشه در ساختمان اشاره کرد که در تمامی دوره‌های رشد و پیشرفت معماری جایگاه خود را حفظ نموده است. دلیل جایگاه ویژه کاربرد شیشه در معماری را می توان به استفاده آن در فضای داخل و خارج ساختمان‌ها بیان کرد. از جمله کاربرد شیشه در معماری داخلی و خارجی ساختمان‌ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
استفاده از شیشه در کف
با پیشرفت علم و تکنولوژی، مهندسان صنعت ساختمان همواره می‌کوشند تا بارهای سقف و کف را کاهش دهند تا در برخی موارد بتوانند نور را بین طبقات به حرکت درآورند. شیشه یکی از بهترین راه حل‌ها برای این منظور است اما شاید برخی طراحان در مورد ایمنی شیشه نگرانی‌هایی داشته باشند که با تکنیک‌های ایمن سازی و لمینیت کردن شیشه می‌توان شیشه‌هایی با ایمنی و دوام بسیار بالا ایجاد کرد.
هنگامی که شیشه در مقابل ضربات و فشارها ایمن‌تر از سایر مصالح مرسوم ساختمانی باشد، حرکت روی یک کف شیشه‌ای با محاسبات و اجرای صحیح یک حس هیجان فوق‌العاده را ایجاد مینماید و در عین حال کف را از قالب‌های تکراری خارج می‌کند و شکل جدیدتری به خود می‌گیرد.
استفاده از شیشه در سقف
به کاربردن شیشه در سقف علاوه بر اینکه باعث ورود نور طبیعی در روز می‌شود یک رابطه بصری با محیط بیرون نیز ایجاد می‌کند و در بزرگ‌تر جلوه دادن فضا نیز بسیار موثر خواهد بود.
با پیشرفت تکنولوژی در صنعت شیشه دوجداره می‌توان از شیشه به عنوان عایق حرارت و حتی صدا نیز استفاده نمود. به گونه‌ای که از اتلاف حرارت از داخل به بیرون جلوگیری می‌کند و باعث عدم جذب بیش از حد درجه حرارتی از خارج به داخل مکان مورد نظر شود.
دیوار شیشه‌ای
اگر متراژ فضای شما کوچک می‌باشد، دیوایدر شیشه ای بهترین گزینه برای بزرگ‌تر جلوه دادن فضا و جایگزینی مناسب برای دیوارهای قطور و جاگیر می‌باشند. از شیشه می‌توان به عنوان یک پارتیشن بسیار عالی در دکوراسیون استفاده نمود. همچنین شیشه در مقایسه با سایر پارتیشن‌ها نیز هزینه کمتر و سرعت اجرای بالاتری دارد. همین‌طور با دو جداره سازی می‌توان از شیشه علاوه بر بزرگ‌تر نشان دادن فضا، به عنوان عایق صوتی استفاده کرد.
استفاده از شیشه در حمام
استفاده از شیشه‌ها در کنار فضاهایی مانند حمام، استخر، آب نما، و جکوزی که با آب آمیخته است، علاوه بر متمایز کردن طرح باعث ایجاد فضای رویایی در معماری نیز می‌شود و بسیار رایج است. شما می‌توانید با شیشه‌ها، دور دوش حمام را حصار بکشید، که به لحاظ بهداشتی بسیار قابل قبول می‌باشد، از شر قارچ‌های بین کاشی حمام راحت شوید و همچنین مانع جلوگیری از پاشیدن آب به سایر قسمت‌های حمام و خیس شدن آن می‌شود و حتی در درازمدت نیز مشکلاتی مثل زنگ زدگی فلزات را نخواهید داشت و به راحتی تمیز خواهد شد.